Chào bạn, nếu bạn đang tìm hiểu về thị trường chứng khoán và muốn trang bị cho mình những “vũ khí” lợi hại để đưa ra các quyết định đầu tư sáng suốt hơn, thì bạn đã đến đúng nơi rồi đấy! Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá một trong những phương pháp phân tích quan trọng nhất trong đầu tư chứng khoán, đó chính là phân tích kỹ thuật. Nghe có vẻ hơi “cao siêu” đúng không? Nhưng đừng lo lắng, tôi sẽ giải thích một cách đơn giản và dễ hiểu nhất, như thể đang trò chuyện với một người bạn mới bắt đầu thôi.
Phân tích kỹ thuật là gì và tại sao nó quan trọng trong đầu tư chứng khoán?
Bạn có bao giờ nghe câu “lịch sử lặp lại” chưa? Trong chứng khoán cũng vậy đó. Phân tích kỹ thuật là một phương pháp nghiên cứu thị trường dựa trên lịch sử giá cả và khối lượng giao dịch của một cổ phiếu hoặc một chỉ số trong quá khứ. Những người sử dụng phương pháp này tin rằng, bằng cách phân tích các mô hình giá cả và các chỉ báo kỹ thuật, họ có thể dự đoán được xu hướng giá trong tương lai.
Nói một cách dễ hiểu hơn, giống như việc bạn xem dự báo thời tiết để biết ngày mai trời có mưa hay không vậy. Các nhà phân tích kỹ thuật sẽ “đọc vị” biểu đồ giá và khối lượng giao dịch để cố gắng đoán xem giá cổ phiếu sẽ đi lên hay đi xuống.
Vậy tại sao phân tích kỹ thuật lại quan trọng?
- Nhận diện xu hướng: Phân tích kỹ thuật giúp bạn nhận ra liệu một cổ phiếu đang trong xu hướng tăng, giảm hay đi ngang. Điều này rất quan trọng để bạn đưa ra quyết định mua vào, bán ra hay đứng ngoài thị trường.
- Xác định điểm mua và bán: Các chỉ báo kỹ thuật có thể giúp bạn xác định những vùng giá tiềm năng để mua vào khi giá có dấu hiệu phục hồi hoặc bán ra khi giá có dấu hiệu đảo chiều.
- Quản lý rủi ro: Bằng cách sử dụng các mức hỗ trợ và kháng cự (chúng ta sẽ nói về nó sau), bạn có thể đặt ra các ngưỡng cắt lỗ để bảo vệ tài khoản của mình trong trường hợp giá đi ngược lại dự đoán.
- Ra quyết định nhanh chóng: Phân tích kỹ thuật thường tập trung vào các dữ liệu giá và khối lượng đã có, giúp bạn đưa ra quyết định đầu tư một cách nhanh chóng hơn so với việc phải nghiên cứu sâu về tình hình kinh doanh của công ty.
Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng phân tích kỹ thuật không phải là “chén thánh” có thể dự đoán chính xác 100% thị trường. Thị trường chứng khoán chịu tác động của rất nhiều yếu tố, và không phải lúc nào lịch sử cũng lặp lại một cách hoàn toàn. Vì vậy, việc kết hợp phân tích kỹ thuật với các phương pháp phân tích khác, như phân tích cơ bản (nghiên cứu về tình hình tài chính và tiềm năng phát triển của công ty), là rất quan trọng để có cái nhìn toàn diện hơn về cơ hội đầu tư.

Các công cụ và chỉ báo phân tích kỹ thuật cơ bản mà người mới bắt đầu cần biết
Để “đọc vị” được biểu đồ giá, các nhà phân tích kỹ thuật sử dụng rất nhiều công cụ và chỉ báo khác nhau. Dưới đây là một vài công cụ và chỉ báo cơ bản mà bạn, một người mới bắt đầu, nên làm quen:
Biểu đồ giá (Price Chart)
Đây là công cụ trực quan nhất để theo dõi diễn biến giá của một cổ phiếu theo thời gian. Có nhiều loại biểu đồ giá khác nhau, nhưng phổ biến nhất là:
- Biểu đồ đường (Line Chart): Nối các mức giá đóng cửa của cổ phiếu lại với nhau, tạo thành một đường liền mạch. Dễ nhìn nhưng ít thông tin chi tiết.
- Biểu đồ thanh (Bar Chart): Mỗi thanh thể hiện bốn mức giá quan trọng trong một khoảng thời gian nhất định: giá mở cửa (ở vạch ngang bên trái), giá đóng cửa (ở vạch ngang bên phải), giá cao nhất (đỉnh thanh) và giá thấp nhất (đáy thanh).
- Biểu đồ nến Nhật (Candlestick Chart): Tương tự như biểu đồ thanh nhưng trực quan hơn. Phần “thân nến” thể hiện khoảng giữa giá mở cửa và giá đóng cửa. Nếu giá đóng cửa cao hơn giá mở cửa, thân nến thường có màu xanh lá cây hoặc trắng (nến tăng). Nếu giá đóng cửa thấp hơn giá mở cửa, thân nến thường có màu đỏ hoặc đen (nến giảm). Phần “bóng nến” phía trên và phía dưới thể hiện mức giá cao nhất và thấp nhất trong phiên.
Hầu hết các nền tảng giao dịch chứng khoán hiện nay đều cung cấp các loại biểu đồ này để bạn theo dõi.
Khối lượng giao dịch (Volume)
Khối lượng giao dịch cho biết số lượng cổ phiếu được mua và bán trong một khoảng thời gian nhất định. Thông thường, khối lượng giao dịch được hiển thị dưới dạng các cột ở phía dưới biểu đồ giá.
Khối lượng giao dịch có thể cung cấp thông tin quan trọng về sức mạnh của một xu hướng giá. Ví dụ:
- Xu hướng tăng giá đi kèm với khối lượng giao dịch tăng: Cho thấy có nhiều người mua vào, xu hướng tăng có khả năng tiếp tục.
- Xu hướng tăng giá đi kèm với khối lượng giao dịch giảm: Có thể là dấu hiệu cho thấy xu hướng tăng đang suy yếu.
- Xu hướng giảm giá đi kèm với khối lượng giao dịch tăng: Cho thấy có nhiều người bán ra, xu hướng giảm có khả năng tiếp tục.
Đường trung bình động (Moving Average – MA)
Đường trung bình động là một đường được tính bằng cách lấy trung bình cộng của giá đóng cửa trong một số phiên giao dịch gần nhất (ví dụ: MA 10 ngày, MA 20 ngày, MA 50 ngày…). Đường MA giúp làm mượt đường giá, loại bỏ những biến động ngắn hạn và cho thấy xu hướng giá tổng thể một cách rõ ràng hơn.
- Giá nằm trên đường MA: Cho thấy xu hướng tăng.
- Giá nằm dưới đường MA: Cho thấy xu hướng giảm.
- Đường MA ngắn hạn cắt lên trên đường MA dài hạn (Golden Cross): Thường được xem là tín hiệu mua vào.
- Đường MA ngắn hạn cắt xuống dưới đường MA dài hạn (Death Cross): Thường được xem là tín hiệu bán ra.
Ví dụ, bạn có thể thấy một cổ phiếu đang có xu hướng đi lên khi giá của nó liên tục nằm trên đường MA 50 ngày.
Mức hỗ trợ và kháng cự (Support and Resistance Levels)
Đây là những vùng giá quan trọng trên biểu đồ.
- Mức hỗ trợ: Là vùng giá mà tại đó lực mua thường đủ mạnh để ngăn giá không giảm sâu hơn. Nó giống như một “mặt đất” nâng đỡ giá.
- Mức kháng cự: Là vùng giá mà tại đó lực bán thường đủ mạnh để ngăn giá không tăng cao hơn. Nó giống như một “trần nhà” cản trở giá.
Khi giá chạm vào các mức hỗ trợ hoặc kháng cự, nó có thể bật trở lại, hoặc nếu vượt qua được, xu hướng có thể tiếp tục theo hướng đó. Việc xác định các mức hỗ trợ và kháng cự có thể giúp bạn đặt ra các điểm mua vào, bán ra và cắt lỗ hợp lý.
Ví dụ, nếu một cổ phiếu đã nhiều lần giảm xuống một vùng giá nhất định rồi lại tăng trở lại, thì vùng giá đó có thể được xem là một mức hỗ trợ mạnh.

Chỉ báo RSI (Relative Strength Index)
RSI là một chỉ báo động lượng, đo lường tốc độ và sự thay đổi của các biến động giá. Nó dao động trong khoảng từ 0 đến 100.
- RSI trên 70: Thường được coi là vùng “quá mua” (overbought), giá có thể sẽ điều chỉnh giảm.
- RSI dưới 30: Thường được coi là vùng “quá bán” (oversold), giá có thể sẽ phục hồi tăng.
RSI có thể giúp bạn nhận biết khi nào một cổ phiếu có thể đang bị mua hoặc bán quá mức.
Làm thế nào để bắt đầu sử dụng phân tích kỹ thuật trong đầu tư?
Bây giờ bạn đã có một cái nhìn tổng quan về phân tích kỹ thuật và một số công cụ cơ bản. Vậy làm thế nào để bạn có thể bắt đầu sử dụng nó trong việc đầu tư của mình?
- Chọn một nền tảng giao dịch: Hầu hết các công ty chứng khoán đều cung cấp nền tảng giao dịch trực tuyến với đầy đủ các công cụ phân tích kỹ thuật. Hãy chọn một nền tảng mà bạn cảm thấy dễ sử dụng và có biểu đồ trực quan.
- Làm quen với biểu đồ giá: Bắt đầu bằng việc theo dõi biểu đồ giá của các cổ phiếu bạn quan tâm. Hãy tập quan sát các xu hướng giá, các đỉnh và đáy.
- Thử nghiệm với các đường MA: Thêm các đường trung bình động vào biểu đồ của bạn (ví dụ: MA 20 và MA 50). Xem cách giá phản ứng với các đường này.
- Tìm hiểu về các mức hỗ trợ và kháng cự: Cố gắng xác định các vùng giá mà tại đó giá có xu hướng dừng lại và đảo chiều.
- Bắt đầu với tài khoản demo: Nhiều nền tảng giao dịch cung cấp tài khoản demo với tiền ảo để bạn có thể thực hành phân tích kỹ thuật và giao dịch mà không gặp rủi ro mất tiền thật. Đây là một cách tuyệt vời để bạn làm quen và tích lũy kinh nghiệm.
- Đọc sách và tài liệu: Có rất nhiều sách và tài liệu trực tuyến về phân tích kỹ thuật. Hãy dành thời gian để đọc và học hỏi thêm.
- Theo dõi các nhà phân tích kỹ thuật: Nhiều chuyên gia chia sẻ phân tích và nhận định của họ trên các trang web và mạng xã hội. Bạn có thể học hỏi được nhiều điều từ họ.
Một ví dụ nhỏ:
Giả sử bạn đang theo dõi cổ phiếu A. Bạn thấy rằng trong vài tháng qua, giá cổ phiếu này thường chạm vào vùng giá 20.000 VNĐ rồi lại bật tăng. Bạn cũng nhận thấy rằng giá hiện tại đang tiến gần đến vùng này và đường MA 50 ngày cũng đang nằm quanh đó. Đây có thể là dấu hiệu cho thấy vùng 20.000 VNĐ là một mức hỗ trợ mạnh, và bạn có thể cân nhắc mua vào khi giá chạm đến vùng này. Tuy nhiên, bạn cũng nên theo dõi thêm các chỉ báo khác và khối lượng giao dịch để có thêm sự xác nhận.

Những lưu ý quan trọng khi sử dụng phân tích kỹ thuật
- Không có công cụ nào là hoàn hảo: Đừng tin tuyệt đối vào bất kỳ chỉ báo kỹ thuật nào. Hãy sử dụng kết hợp nhiều công cụ và chỉ báo khác nhau để có cái nhìn toàn diện hơn.
- Phân tích kỹ thuật hiệu quả hơn khi thị trường có xu hướng rõ ràng: Khi thị trường đi ngang (sideway), các tín hiệu từ phân tích kỹ thuật có thể không chính xác bằng.
- Hãy kiên nhẫn và kỷ luật: Đừng đưa ra quyết định giao dịch dựa trên cảm xúc. Hãy tuân thủ kế hoạch giao dịch đã đặt ra và kiên nhẫn chờ đợi các tín hiệu xác nhận.
- Thực hành thường xuyên: Giống như bất kỳ kỹ năng nào khác, phân tích kỹ thuật cần thời gian và sự luyện tập để thành thạo. Hãy dành thời gian để nghiên cứu và thực hành trên biểu đồ giá.
Kết luận
Phân tích kỹ thuật là một công cụ mạnh mẽ có thể giúp bạn đưa ra các quyết định đầu tư chứng khoán thông minh hơn. Tuy nhiên, nó không phải là một “công thức” kỳ diệu để làm giàu nhanh chóng. Hãy nhớ rằng, đầu tư chứng khoán luôn tiềm ẩn rủi ro, và việc trang bị kiến thức, kỹ năng phân tích là rất quan trọng để bạn có thể thành công trên thị trường này. Chúc bạn thành công trên con đường đầu tư nhé! Nếu có bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại chia sẻ, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu thêm!